Artykuł

Edyta Dragun

Edyta Dragun

Rodzina w świetle prawa


Przemoc w rodzinie może nosić znamiona zarówno przestępstwa, jak i wykroczenia. Wykroczeniem nazywamy czyny karalne o mniejszej szkodliwości społecznej, zaś przestępstwo rozumiemy w polskim prawie jako: "czyn człowieka, zabroniony pod groźbą kary przez obowiązującą ustawę określającą jego znamiona, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy" (za: Marek;. Waltoś, 1999, s.60). W sytuacji, której przemoc w rodzinie przybiera charakter przestępstwa, "pokrzywdzonym służą prawnokarne środki ochrony"(za: Bulenda, 1999, s.101); jak również środki cywilnoprawne i administracyjne.

Kodeks karny stanowi:

    Art. 153.
    § 1. Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej lub w inny sposób bez jej zgody przerywa ciążę albo przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza kobietę ciężarną do przerwania ciąży, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
    § 2. Kto dopuszcza się czynu określonego w § 1, gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

    Art. 190.
    § 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
    § 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

    Art. 191.

    § 1. Kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania, zaniechania lub znoszenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
    § 2. Jeżeli sprawca działa w sposób określony w § 1 w celu wymuszenia zwrotu wierzytelności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

    Art. 197.
    § 1. Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
    § 2. Jeżeli sprawca, w sposób określony w § 1, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonywania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

    Art. 207.
    § 1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
    § 2. Jeżeli czyn określony w § 1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
    § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

(Kodeks Karny - ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r.(Dz. U. Nr 88, poz. 553 z dnia 2 sierpnia 1997 r.).

W ustawie nie ma mowy o równoczesnym występowaniu znęcania się psychicznego i fizycznego ze strony sprawcy, by zaistniało przestępstwo - wystarczy jedna z tych form. Osoba najbliższa to nie tylko żona, ale również była żona jak i osoba pozostająca w związku nieformalnym.

Ofiarom przemocy w rodzinie pomocą służą również zapisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, który stanowi o:
  • możliwościach zniesienia wspólności majątkowej ustawowej i umownej przez sąd art. 52 k.r.o.,
  • warunkach orzekania separacji art. 57 k.r.o.,
  • warunkach orzekania rozwodu art. 56 k.r.o.,
  • sposobach rozstrzygania o władzy rodzicielskiej art. 58 § 1 k.r.o.,
  • sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania po orzeczeniu rozwodu art. 58 § 2 k.r.o.,
  • warunkach dokonania podziału majątku wspólnego rozwiedzionych małżonków art. 58 § 3 k.r.o.,
  • warunkach żądania od rozwiedzionego małżonka środków na utrzymanie art. 60 k.r.o.,
  • warunkach eksmisji art. 36, 37, 38 k.r.o.,
  • obowiązku alimentacyjnym rodziców względem dziecka art. 133 i obowiązku dzieci względem rodziców,
  • możliwości sądowego ustalenia ojcostwa art. 84 k.r.o.,
  • warunkach nałożenia obowiązku przyczyniania się ojca dziecka niebędącego mężem matki, do pokrycia kosztów związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu art. 141 k.r.o.

W myśl ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (z dn. 26 października 1982 r. Dz. U. Nr 35, poz. 230; ze zmianami) osoby uzależnione mogą być poddane leczeniu za własną zgodą (art. 21, ust.2). Gdy w wyniku nadużywania alkoholu następuje rozkład życia rodzinnego, sąd na wniosek prokuratora lub gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych może wszcząć postępowanie zmierzające do poddania osoby uzależnionej leczeniu odwykowemu (art. 26), z tym, że czas leczenia nie może być dłuższy niż 2 lata (art. 34, ust.1); na czas trwania leczenia sąd może ustanowić dozór kuratora (art. 31) (Bulenda, 1999).


    Autorka jest specjalistką terapii uzależnień w trakcie procesu certyfikacyjnego.


Bibliografia:


  • Kodeks Karny Ustawa z dn. 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z dn. 2 sierpnia 1997 r.)
  • Marek A. Waltoś ST. (1999) Podstawy prawa i kodeksu karnego. PWN Warszawa.
  • Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu w trzeźwości z dn. 26.10.1982 r. (DZ.U. nr 35, poz. 230; ze zm.).



Opublikowano: 2010-01-23



Oceń artykuł:


Skomentuj artykuł
Zobacz komentarze do tego artykułu

Zobacz więcej komentarzy